| Nr. 1 Isa-ski frå Storholmen i Osterfjord |
 | Comments:
Eit stykkje inni Osterfjorden i Nordhordland vert fjella høgare og fjorden trongare. Klimaet vert kaldare her inne og det legg seg meir snø og is vinterstid. På nokre gardar her er det registrert ein alderdomleg skitype som nokon av informantane kalla for isa-ski. Skia har ein del til felles med eit par gamle ski som vart funnen for ei stund sidan i Vossaskavlen der skimaterialen er datertert til 12-1300 -talet.
Copyright:
Arne Høyland
Full størrelse |
| Nr. 1 Isa-ski frå Storholmen i Osterfjord |
 | Comments:
Isa-skia skil seg klart frå dei nye og meir moderne skitypane som kom i bruk utover 1900-talet. Desse skia er av bjørk og vart målte til ein lengde på 196, 5 cm. Lengden på sjølve reset og tuppen er 78 cm. Breidden på skia vart målt slik: framme 8,9 cm, midten 8 cm og bak 7,4 cm. Tjukkelesen vart målt i millimeter og var slik: framme 5 på midten 25 og bak 10 millimeter. Alder: før 1900 Eigaren gav skia til ei kulturminnesamling på Vikanes.
På oversida av bakskia er det tendens til ein langsgåande rygg.
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Undersida av skia er flat utan styrerand
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Enkel vidjebinding av bjørkerenning.
(Ilkebinding)
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Gjennomgåande hol for vidjebinding og utsparing for bakvidja er typisk for mange av dei gamle heimalaga skia frå 1800- talet i Nordhordland.
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Dei lange skituppane framme har vore brukt på fleire måtar. Eigaren av skia fortel at dei knytte taug i tuppane og styrde dei med det når dei gjekk på sjøisen. (jamfør Molvik). Ein annan informantar i området fortel at denne skitypen vart brukt til varekjelke men dei kunne og bruka dei som kjelke på isen og staka seg fort fram med to piggstavar. Han fortel også at borna brukte ofta taug på tuppane til å styra med når dei leika i skibakkane. Lokalt kalla dei det for "snørekjøring".
Ein tredje informant brukar uttrykket "hodn" om den lange tuppen og seier at "dei drog dei ette hodne opp bakkane" (jamfør Dyrkolbotn og Veland).
Full størrelse |
| Nr. 1 Isa-ski frå Storholmen i Osterfjord |
 | Comments:
Tuppen (hodne) heilt framme er prega av slitasje, tjøra er sliten vekk, og ein ser nokre riss som kanskje kan vera restar etter bokstavar eller dekor ?
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Lars Padøy viser korleis dei brukte taug til å styra skiene med
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Det var vanleg å bruka berre ein skistav. Her syner Lars korleis dei kunne bruka staven til å bremsa med.
Full størrelse |
| nr. 1 Isa-ski Osterfjorden |
 | Comments:
Skistaven kunne og brukast til å streka og styra med.
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
Det var oldefar eller bestefar til Arnfinn Urdal ( f. 1920 )som lagde desse bjørkeskia ein gong på 1800- talet. Arnfinn gav skia til Lindås sogelag. På Vetle-Urdal var sjøvegen den enklaste vegen til butikken så når isen la seg om vinteren gjekk dei på ski over isen. Skia er forholsvis lange og breide og krov såleis ikkje så tjukk is for å kunna bruka dei. Anfinn hugsar han såg isen bølgja seg bortover når dei gjekk på han , så isen kunne vera tynn når dei brukte desse skia. I Storholmen , ein av nabogardane i Osterfjorden, vart skia også mykje brukt til transport og ferdsel på sjøisen,jamfør nr.1
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
Typisk for dei gamle heimalaga skia i Nordhordland, er det slakke lange reset (bøyen) framme med ein tynn tupp i enden. Medan austlendingane brukte beinvokste emner til skimaterial, har gardsfolket i Nordhordland for det meste nytta krumvaksen bjørk. Dermed fekk dei eit sterkt res som var vakse i fasong og som held på fasongen i all slags føre. Her vart det tenkt på same måten som når dei tok emne til sledemeiar.
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
Heilt framme i enden på reset er tuppen, eller tippen som nokon av dei gamle sa.
Nokre mål på skia: Lengde 232 cm
Breidde bak 80mm midten 87mm og framme på det breidaste 87mm
Dimensjon bak 12mm , midten 25mm, framme 5-9mm
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
På Vetle-Urdal var sjøvegen den enklaste vegen til butikken så når isen la seg om vinteren gjekk dei på ski over isen. Skia er forholsvis lange og breide og krov såleis ikkje så tjukk is for å kunna bruka dei. Arnfinn hugsar han såg isen bølgja seg bortover isen når dei gjekk på han , så då var kkje isen så tjukk, men det skulle ikkje så mykje til når dei brukte desse skia. Undersida av skia er flat utan styrerand og oversida er litt bua med rygg etter midten
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
Det er montert tåbinding av lær som er festa til to jernlykkjer på kvar side av skia. Det har ikkjje vore vidjebinding på denne skia.
Full størrelse |
| nr.2 Isa-ski frå Vetle-Urdal i Indre Osterfjord |
 | Comments:
Lærreima til bindingen er festa til ei jarnlykkje som er slått inn i sida på skia.
Full størrelse |
| Nr 3 Romarheim Osterfjorden |
 | Comments:
Heimalaga bjørkeski frå ca. 1850 . Eigaren miner ho kan skriva seg frå garden Kvamme i Stamnes, men i 1906 kom dei til Romarheim og seinare vart dei og brukt av folk på fjellgarden Dyrkolbotn.
Full størrelse |
| Nr 3 Romarheim Osterfjorden |
 | Comments:
Skia er flate på undersida utan styrerand. Lengde 200 cm Breidde: bak 70mm , midten 85mm , framme 95mm
Dimensjon: bak 10mm , midten 30mm , framme 5mm
Full størrelse |
| Nr 3 Romarheim Osterfjorden |
 | Comments:
Skia har vore brukt både på Kvamme i Vaksdal, Romarheim og Dyrkolbotn. Signhild Dyrkolbotn fortel at oldemora brukte skia når ho skulle på misjonsforening, då held ho rokken på ryggen med eine handa og skistaven i andre handa.
Full størrelse |
| Nr 3 Romarheim Osterfjorden |
 | Comments:
Dei lange tynne tuppane var god å ta tak i når dei gjekk motebakkane, då kunne dei dra skia etter seg med eine handa og skistaven i andre. Men som ein ser av bilete, er det og skore hakk framme på tuppen, det er ein dekor og ein detalj som går att på mange av dei gamle skia i Nordhordland. Kanskje var desse hakka gode til å festa tauget i når dei brukte taug til å styra skia med. Jamfør Nr. 1
Full størrelse |
| Nr 3 Romarheim Osterfjorden |
 | Comments:
Opprinneleg har det truleg vore tradisjonell vidjebinding med tå og bakbinding. Seinare er bakbiningen bytta ut med noko som liknar på spanskrør-bindingane som kom rundt 1900.
Full størrelse |
| Nr 4 Romarheim i Osterfjorden |
 | Comments:
Heimalaga bjørkeski frå Romarheim.
Alder: 1860
Oppmåling: lengde 186cm (uten tupp)
Breidde bak 7cm, midten 9cm, framme 10 cm
Full størrelse |
| Nr 4 Romarheim i Osterfjorden |
 | Comments:
Undersida er flat utan styrerand
Full størrelse |
| Nr 4 Romarheim i Osterfjorden |
 | Comments:
Skia har vore brukt til jakt og anna nyttebruk.Skia er breidast framme og smalnar jamt av bakover.
Full størrelse |
| Nr 4 Romarheim i Osterfjorden |
 | Comments:
Opphaveleg har det vore nytta tradisjonell vidjebinding men seinare er den skifta ut med ein tåbinding av lær.
Full størrelse |
| Nr 4 Romarheim i Osterfjorden |
 | Comments:
Den spisse lange tuppen (hodne) vart kappa av, for at skia skulle sjå meir moderne ut.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Heimalaga bjørkeski frå fjellgarden Dyrkolbotn, truleg frå siste halvdel av 1800 -talet.
Alfred Dyrkolbotn,f. 1910, fortel om faren som brukte skia ein gong han gjekk frå Dyrkolbotn til Romarheim. Då var faren 85 år. Alfred fortel: Han gjekk då på ski te Romarheim, og eg va med han.
Han gjekk fust Långedalen og då han kom ned te Kleivane med Gamlasetre sette han staven i skreve og strekte med staven.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Skia har ein slakk fin naturvaksen bøy framme i reset som er tatt ut av rotenden av eit bjørketre.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Om den tynne spisse tuppen framme fortel Alfred dette: I motebakkjen måtte du ta skina tå, og då brukte dei tuppen te å leia skina med seg.
Alfred brukar også uttrykket hodn (horn) om tuppen.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Dobbel vidjebinding. Alfred fortel om vidjebindingen: Da va duble bindinga øve tåne, so gjekk da ei dubbel vidja bakom skolappen. Dei brukte runnsko i dei daga og dei passte te dei skina. Han far brukte runnsko med oppbygd hæl bak og lappe unna tåne. Stykket under skoen mellom hælen og skolappen kallar Alfred for mjåfoten. Skona va laga tå oksahud. Lappen unna skoen vart sydd på med tynn tråd av kalvaskinn. Toppen på skotåne kalla dei før bjoren. Dei va i smio og smidde spikar til å spikra hælen, dei la halm i skona, dei va varme. Så lagde dei te snjosåkka tå vadmel med kroka og madle.
Bakvidjo låg under skoen mellom helen og skolappen. Om funksjonen til bakvidjo seier Alfred: da hjalp at ikkje skoen skulle glida utor so lett.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Undersida er flat utan styrerand. Skia er breidast framme og smalnar jamt av bakover. Om måten dei tok ut emne til slike ski på, seier Alfrd Dyrkolbotn: Dei tok emne so da va vokse, dei pressa ikkje rese. Dei hogde ei bjørk ,tok et emne tå ei rakle bjørk med ein bøy te opprese frå rotenden.
So hadde dei hødn og drog dei ette hodne når dei gjekk i motebakke.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
På oversida av skia er det ein liten langsgåande rygg. Undersida er flat men kantane er vorte rund og nedslitne. Det er vankeleg å sjå materialuttaket, men det kan sjå ut som emnet er teke av ein halvklovning og at mergsida vender opp på skia.
Full størrelse |
| Nr 5 Indre dalstrok, Osterfjorden |
 | Comments:
Til høgre for skia ligg skistaven, kopi av den orginale. Staven er laga av furu og i enden nede er det påmontert ein jernpik, mest som på ein piggstav. Alfred fortel om den gamle skistaven til faren: Han hadde ein stav med pik på, måtte ha ein stav te å prøva isen med. Brukte han med beggje nevane. Staven va nere på to meter, va tå bjørk og kunne vera omlag 1,5 tomme tjukk. Dei sette seg på staven når dei skrei ned bakkane.
Full størrelse |
| Dyrkolbotn |
 | Comments:
Utmarksområdet Instebotn og Instebotsvatnet i Dyrkolbotn fotografert vinteren 2002. Sonen til Alfred Dyrkolbotn seier dette om skibruken: Eg reknar med at dei vart nytta i mange vintrar både til rypejakt, til og frå der dei hogde ved og for å ta seg fram til Gamlesæteret og Romarheim når føret tillet det.
Full størrelse |
| Nr. 6 Osterøy Museum |
 | Comments:
Ski av gamal heimalaga type som eg har registrert på Osterøy museum. Breidast framme og jevn avsmalning bakover. Slett på undersida , utan styrerand.
Full størrelse |
| Nr. 6 Osterøy Museum |
 | Comments:
Skia har naturvokse res med lang tynn tupp.
Full størrelse |
| Nr. 6 Osterøy Museum |
 | Comments:
Det er skåre hakk i tippen som er av same slaget som på mange av dei gamle skia i Osterfjorden, t.d. nr. 1 og 3 . Dette hakket trur eg kan peika mot bruken av taug til å styra skiene med når dei gjekk på fjordisen.
Full størrelse |
| Nr. 6 Osterøy Museum |
 | Comments:
Skia har tradisjonell vidjebindinga med tå- og bakbinding. Jernplata til å setja foten på er truleg av nyare dato.
Full størrelse |
| Nr. 7 Indre Arna, Ådnatunet |
 | Comments:
Eg har registrert skia på Ådnatunet i Indre Arna.Usikkert opphav, kanskje skriv dei seg frå Indre Arna eller Revheim på Osterøy. Registreringsdata: lengde 206cm,
Breidde framme: 107mm, midten 93mm. breidde bak: 75mm.
Dimensjon framme 5mm, midten 30mm, bak 9mm
Full størrelse |
| Nr. 7 Indre Arna, Ådnatunet |
 | Comments:
Skia er flate på undersida utan styrerand.
Full størrelse |
| Nr. 7 Indre Arna, Ådnatunet |
 | Comments:
Reset har ein slakk fin jevn boge som er naturvaksen og henta frå ein krumvoksen rotastokk, kanskje ein raun.
Full størrelse |
| Nr. 7 Indre Arna, Ådnatunet |
 | Comments:
Oppe i enden på reset er tippen eller Hodne. Hodne vart m.a. brukt som handtak for å dra skia etter seg når dei gjekk motebakken.
Full størrelse |
| Nr. 7 Indre Arna, Ådnatunet |
 | Comments:
"Bindingane" som er tredd på er ikkje opphavelege. Men hola som er laga er truleg orginale for vidjebinding, det fremste holet for tåbindingen og det bakre holet for bakbindingen. Denne løysing har eg ikkje sett andre stader.
Full størrelse |
| Nr.8 Hordamuseet, frå Stusdal (truleg) |
 | Comments:
Skia er ein del av samlingane til Hordamuseet. Undersøkelsar eg har gort tyder på at skia kjem frå fjellgarden Stusdal i Romarheimsdalen ved Osterfjorden. Mål på skia : Lengde 178,5 cm, breidde framme 100 mm , midten 88 mm, bak 80 mm
Dimensjon: framme 7mm , midten 34 mm, bak 8mm
Full størrelse |
| Nr.8 Hordamuseet, frå Stusdal (truleg) |
 | Comments:
Skia er flat på undersida utan styrerand.
Full størrelse |
| Nr.8 Hordamuseet, frå Stusdal (truleg) |
 | Comments:
Oppres med tipp (hodn). Jamfør med tippen på Velandskia.
Full størrelse |
| Nr.8 Hordamuseet, frå Stusdal (truleg) |
 | Comments:
Tradisjonell vidjebinding, to omgangar med vidjer gjer han ekstra sterk, jamfør Dyrkolbotnskia, nr. 5
Full størrelse |
| Nr.9 Veland i Nordhordland |
 | Comments:
På Veland i Hindenesfjorden vart det registrert to par gamle ski som vart laga av bestefaren til to gutar på 1920-talet. Eine skiparet er laga av rogn medan det andre er laga av ask. Begge skia hadde tå-binding. Dei brukte ikkje stavar men gjerne ein styrestav. Skia hadde flotte tuppar som dei kunne draga dei etter når dei gjekk opp bakkane.
Askeskia er nærmast på bilete og rauneskia lengst vekke. Skimaterialen er teken av ein ask og ein raun som vaks på Veland. Skia er i hovudsak lik den gamle typen som har vore brukt i Nordhordland
Full størrelse |
| Nr.9 Veland i Nordhordland |
 | Comments:
Den eine skia er reparert med ein plankebite og den eine skituppen er knekt av. Legg merke til dei flotte skituppane som skia har. Bøyen framme (reset)og tuppen har ein naturleg vaksen fasong som er svært sterk og som ein finn i overgangen mellom rota og stammen på treet. Skituppen viser slektskap med Stusdalskia (nr.8) og det kan kanskje ha samanhang med at han som lagde desse skia, kom frå Fjelde gard, ein av nabogardane til Stusdal.
Full størrelse |
| Nr.9 Veland i Nordhordland |
 | Comments:
Nærbilete av skituppen på den eine askeskia. Skia har tre pyntestrekar på kvar side .
Full størrelse |
| Nr.9 Veland i Nordhordland |
 | Comments:
Tåbindingane er laga av lerreimer og er tredd gjennom skia. Tendens til utsparing for vidjebinding på det eine skiparet.
Full størrelse |
| Nr.10 Masfjorden i Nordhordland |
 | Comments:
Is-ski og piggstav frå Masfjorden. Alder: truleg før 1900.
Skia er uvanleg breide i høve til isaskia i Osterfjorden og har ikkje den lange tynne tuppen.
Full størrelse |
| Nr.10 Masfjorden i Nordhordland |
 | Comments:
Skia er laga av bjørk med vidjebinding og er av tradisjonell type, med utsparing for bakbinding.
Full størrelse |
| nr.11 Voss Folkemuseum, Æn |
 | Comments:
Ski frå garden Æn i Voss. Skia tilhøyrer Voss Folkemuseum. Har mykje tilfelles med ski frå Nordhordland. Oppe på bakskia er det ein langsgåande rygg. Æn ligg like nord for Voss sentrum.
I Voss har skia vorte omtalt som åndra. I eit intervu eg hadde med Sjur Mørkved fortel han om skitradisjonane i Myrkdalen.
Dei fyrste skia til Sjur var eit par gamle ski som hadde brotna ved bindingen og han brukte då framdelen av skia til ski, passeleg lengde for ein unge. Men skia var gamle og likna på dei eg har med meg (nr. 1 i skiutstillingen) . Sjur fortel:
- Dei fyste eg fekk va askeski, 4-5 tomma breide framme. Da va gamle ski eg fekk. Me kalla da før åndra.
Sjur kjenner ikkje til bruken av ei lang og ei kort ski , han seier : eg har aller sett da her.
Full størrelse |
| nr.11 Voss Folkemuseum, Æn |
 | Comments:
Skia frå Æn er flat på undersida utan styrerand.
Sjur Mørkved fortel om skitradisjonar i Myrkdalen:
Om reset framme på skia seier han dette:
Me kalla da hav, dei snakka om vokse hav
Dei kunne og seia at dei fann et meievokse hav.
ÅNDREHAUGEN.
Sjur fortel om ein haug som heiter Åndrehaugen som ligg dar da e kome skitrekk.Da e førtalt tå gamle at dei bar skina opp dar og skredde nedatt.
SKISMURNING
Skina vart tjørebredde.
Den fuste smurninjen me fekk då me va små var restane tå julatrelys.
Dei impregnerte med tjøra og talg, blanda saman med gamle gramafonplate , te og med bjørkepalm vart hatt opp i gryto.
Full størrelse |
| nr.11 Voss Folkemuseum, Æn |
 | Comments:
Smal avlang tupp. Mål på skia:lengde 200 cm, breidde framme 92mm, midten 75mm, bak 64mm , Dimensjon: frame 8mm, midten 30mm, bak 12 mm
Sjur Mørkved kommenterer isaskia , nr, 1 i utstillingen:
Sjur ser på den gamle isaskia eg har med meg og seier:
- Dei vakje so lange tippane. Eg har ikkje sett vidje på denne måten. Dei fyste skia eg hadde va nåke liknande, dei va veikaste her med bindingen. Hadde ikkje den lange tippen. Dei brukte ask her, va veldig glatt. Dei brukte og bjørk. Har ikkje sett ski her med så lange tippa. Dei eg hadde va veldig flate framme (havet var veldig flatt)
Dei laga og ski tå raun, men dei ville svøya seg (vri seg)
Full størrelse |
| nr.11 Voss Folkemuseum, Æn |
 | Comments:
Skia frå Æn har dobbel vidjebinding av tradisjonell type.
Sjur Mørkved om skitradisjonar i Myrkdalen: Rundt 1900 brukte dei ler her på tåne , dei kunne ha røryr bak helen.
LÅNESKO (SKISKO/VETTRASKO)
Dei brukte lånesko tå kjyrasjinn. Låddesido va ut, håret låg bakøve, va gode å skri på. Hadde halm i dei , seinare la ein i tøylabba (tova ull) Øvelere gjekk opp på leggjen et
stykkje. Dei sette inn låneskoa med meisk,eit stoff som inneheld m.a. tjøra.Dei slo meisk oppi skoda og da trekte inn i sjidne og då røytte dei ikkje so mykje.
Full størrelse |
| Nr. 12 Jættl (skistav) Voss Folkemuseum |
 | Comments:
Voss folkemuseum har m.a. to gamle skitavar , ein stort og ein liten. I nedre enden er det ein jernpigg som på ein piggstav. På Voss kalla dei skistaven for jættl.
Sjur Mørkved ( ikkje mannen på bilete) fortel om gamle skitradisjonar i Myrkdalen:
Da fusta me hadde va jættl (skistav)
Jættl kalla me da .Dei va tjukke og god.I gamle daga brukte te å verja seg med (ulv og bjørn)
(Sjur seier at jættln var litt kortare og kraftigare enn den eg har med meg som Knut Øvstedal har laga)
So kom bambusen.Men dei va dyre so me lagde stavar sjølv tå raun og truga tå sprakje.
Full størrelse |
| Nr. 12 Jættl (skistav) Voss Folkemuseum |
 | Comments:
I øvre enden på jættln er ein liten spade som vart brukt til å kosta vekk snø av snarene med under snarefangst.
Sjur Mørkved fortel om skibruk i Myrkdalen:Føretninjen va på Vinje, gjekk på ski te Vinje å handla, gjekk på isen.
Me gjekk te fjells og gjekk på ski ette røyskattfelle og rypesnare.
Då me va vaksne gjekk me mykje lenger, inn mot Eksingadalen. Rypena og røyskattsjidne vart seld.Til å fanga røyskatt og mår brukte dei ei fella med to pinna og et stidle
Dei vaksne jakta og på rev. Då kunne dei bruka revovn.
Når me va oppe ette snarena, so gjekk me ein spesiell veg, gjekk i sama faret og bar sjina opp, hadde ståpple frå bøgarden og heilt opp.(Ståpple er ein sti, ei braut, eller eit trakk i snøen som dei gjekk i når dei skulle opp på fjellet) Når me kom opp i snarelinjo, då måtte me ha på skina.(Oppe i snarelinjo vart det flatare lende) Når me skulle nedatt skreidde me på ski.Viss me ikkje hadde jættl, kunne me hogga ei sloa (bjørkebuska) og setja oss på ho og renna nedatt.
Full størrelse |
| Nr.13 Trodalsamlinga, Masfjorden |
 | Comments:
Småski. I Trodalsamlinga i Masfjorden er det m.a. eit par korte ski med lang tipp. Skia er av gamal type og vart nytta når dei gjekk i bratte liar med tett skog.
Full størrelse |
| Nr.14 Hordamuseet, Borgo på Osterøy |
 | Comments:
Skia har eg registrert på Hordamuseet og dei skal vera frå Borgo , Gjerstad i Haus på Osterøy. På registreringskortet står det at dei er frå 1700- talet og materiale av ask ? Det er ein langsgåande rygg på oversida av bakskia.
Eg målte opp skia og kom til dette resultatet:
Lengde 182 cm, breidde framme 95mm , midten 90 mm, bak 85 mm
Dimensjon framme 5mm ,midten 27 mm,bak 7mm
Full størrelse |
| Nr.14 Hordamuseet, Borgo på Osterøy |
 | Comments:
Skia har langt slakt naturvakse res.
Full størrelse |
| Nr.14 Hordamuseet, Borgo på Osterøy |
 | Comments:
Skia er flate under utan styrerand. Spor eller hakk i skituppen er dekorativ men har og truleg hatt ein praktisk funksjon, har gjeve feste til tauget dersom dei styrde skia med taug. Det er og registrert døme på at dei nytta taug til å styra skia med når dei rende ned bakkar. Men det var kanskje mest borna som gjorde.
Full størrelse |
| Nr.14 Hordamuseet, Borgo på Osterøy |
 | Comments:
Gjennomgåande hol i skia tyder på at det har vore nytta vidjebinding. Kanskje berre tåbinding sidan det ikkje er utspara for bakvidje.
Full størrelse |
| Nr. 15 Skimuseet i Holmenkollen. Vossaskavlen. |
 | Comments:
I 2002 var eg på skimuseet i Holmenkollen i Oslo og fekk studera eit par gamle ski som vart funne ved Vossaskavlen i Voss. Skia kan ha lege inne i isen i fleire hundre år. Dei har mykje til felles med Ostraskia, dei gamle skia som er registret i Osterfjord-området i Nordhordland. I Skiforreninga si årbok 1995 s. 63 står det at den eine skia vart funne i 1931 og den andre i 1963 og at skimaterialen er radiologisk tidfesta i 1979 til 1215-1290 e.kr.
Mål på skia:
Lengde 207cm, breidde bak 93mm, midten 98mm og framme 120mm. Dimensjon ved bindingen 20mm Dimensjon ved reset 5-6mm
Full størrelse |
| Nr. 15 Skimuseet i Holmenkollen. Vossaskavlen. |
 | Comments:
Skituppen er lang og spiss i likheit med andre gamle vestsnorske ski.
Full størrelse |
| Nr. 15 Skimuseet i Holmenkollen. Vossaskavlen. |
 | Comments:
Hakka framme i tuppen har gjort det mogleg å festa styretaug slik det har vore gjort i Osterfjorden.
Full størrelse |
| Nr. 15 Skimuseet i Holmenkollen. Vossaskavlen. |
 | Comments:
Det avlange holet gjennom skia med utsparing for bakbinding ( bakvidja under mjåfoten) tyder å at det har vore nytta vidjebinding.(ilkebinding)
Full størrelse |
| Nr. 15 Skimuseet i Holmenkollen. Vossaskavlen. |
 | Comments:
Skimaterialen skal vera av furu. Årringemønsteret i bakkant av skia tyder på at skiemnet er teke i ytterkant av eit stort furutre. Dette materialuttaket gjer at materialen held ein stabil fasong. Same type emeuttak som t.d. til stavar i lagga kjerald.
Undersida av skia er flat utan styrerand.På oversida er det tendens til ein langsgåande rygg på bakskia.
Full størrelse |
| 16. Hardanger folkemuseum. Frå Opedal |
 | Comments:
Eg var på Hardanger folkemuseum den 15.11.01 og fekk m.a. sjå restane av eit par gamle ski som har mykje til felles med den gamle Ostraskia.
På registrerings-kortet til skia står det m.a. :
Ski som Olav K. Opedal fann under ein heldre ved Byrkjeflot v/Munketrappene i Opedal. Det var under arbeid på ein skogsveg han fann dei. Lars M. Opedal leverte dei til museet i 1991.
Skia er laga av furu, er slette under og framme er dei utforma i fuglehovudliknande utskjering.
Full størrelse |
| 16. Hardanger folkemuseum. Frå Opedal |
 | Comments:
Jamt slakt naturvakse res.
Full størrelse |
| 16. Hardanger folkemuseum. Frå Opedal |
 | Full størrelse |
| 16. Hardanger folkemuseum. Frå Opedal |
 | Full størrelse |
| 17. Hardanger folkemuseum. Frå Vivelid |
 | Comments:
Skistav frå Vivelid med pigg og snøausa. Staven har vore brukt av Jo Finnen og vart levert til museet i 1957.
Staven er av bjørk og har desse måla: lengde 187cm , dimensjon på midten 35mm
Full størrelse |
| 17. Hardanger folkemuseum. Frå Vivelid |
 | Full størrelse |
| 17. Hardanger folkemuseum. Frå Vivelid |
 | Full størrelse |
| 18. Stalheim museum |
 | Comments:
Stalheim Hotell har ei fin samling med gamle bygningar og ting. Den 07.07.2002 var eg innom skisamlinga og såg litt på den. Her er nokre bilete av dei gamle skia. Det står att å måla dei opp og å få litt opplysningar om dei.
Full størrelse |
| 18. Stalheim museum |
 | Full størrelse |
| 18. Stalheim museum |
 | Full størrelse |
| 18. Stalheim museum |
 | Full størrelse |
| 18. Stalheim museum |
 | Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Comments:
Den 05.11.07 fekk eg sjå på skisamlinga til Sogn museum. Det mest alderdomlege skiparet er kanskje eit par frå Jostedal. Samanlikna med skia frå Nordhordland og Voss, så er desse skia litt lengre. Det kan og sjå ut som dei har størst avsmalning på midten. (Skia vart ikkje oppmålt)
Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Comments:
Skia ser ut til å ha naturvakse res.
Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Comments:
Vidjebinding med dobbel tåbinding og enkel bakbinding.
Full størrelse |
| Nr. 19 Sogn Museum, Jostedal |
 | Comments:
Det er ikkje spara ut i sidene for bakbindingen slik me ofte finn det i Nordhordland.
Full størrelse |
| Nr.20 Sunnfjord Museum |
 | Comments:
Den 22.01.01 var eg på Sunnfjord museum og såg på skisamlinga der. Her er eit skipar som er av den gamle heimalaga typen. Det står att å måla dei opp og å få litt opplysningar om dei.
Full størrelse |
| Nr.20 Sunnfjord Museum |
 | Comments:
Skia har natuvakse res slik me finn det lenger sør i Sogn, Nordhordland og Voss. Men her er ikkje spor etter hakk eller dekor på tuppen.
Full størrelse |
| Nr.20 Sunnfjord Museum |
 | Comments:
Det breide gjennomgåande bindisgsholet tyder på at det har vore nytta tå- og hælbinding av vidje. Seinare er det truleg spikra på eit lte tverrstilt trestykke/hælstoppar bak vidjeholet som erstattar den opphavelege bakvidja. Alternativ forklaring er at det opphaveleg har vore ein breid tåbinding framme av lær og ein tverrstilt hælstoppar bakanfor av tre.
Full størrelse |
| Nr.21 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Den 12.03.02 var eg på Norfjord museum og såg på skisamlnga.Her er det to par ski av den gamle heimalaga typen. Det står att å måla dei opp og å få litt opplysningar om dei.
Full størrelse |
| Nr.21 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Skia har same fasongen som skia lenger sør på Vestlandet, breidast framme med jevn avsmalning mot bakenden. Skia er slett på undersida utan styrerand.
Full størrelse |
| Nr.21 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Skia er merka med namnet Erik Rønnekleiv som budde på Rønnekleiv i Hyen. Han har truleg laga desse skia, anten til seg sjølv eller andre. Elles er vidjebindingen festa til skia på ein spesiell måte som eg ikkje har sett andre stader. Men bindingen vert truleg brukt på same måten som den tradisjonelle vidjebindingen me finn lenger sør i Nordhordland, der bakvidjo hindrar skoen å gli bak og ut av skia og framvidja held skotåa nedåt skia. (Sjå biletserien : Gamle oppskrifter, Vetsnorsk skimaking)
Full størrelse |
| Nr.21 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Vidjebindingen er festa på ein litt uvanleg måte. Det er ikkje spara ut i sidene for innfelling av bakvidja slik me ofte finn det lenger sør i Nordhordland.
Full størrelse |
| Nr.21 Nordfjord Museum |
 | Full størrelse |
| Nr.22 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Dette er det andre skiparet av gamal vestnorsk type som eg såg på Nordfjord museum. Skia er mykje lik den andre Nordfjordskia nr. 21. med naturvakse res og ein litt lang tupp.
Full størrelse |
| Nr.22 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Skia har hol for vidjebinding av same typen som den andre skia frå Nordfjord museum, nr.21
Full størrelse |
| Nr.22 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Reset har ein naturvaksen bøy med ein litt lang tynn tupp i toppen. Her er ikkje spor etter hakk eller dekor i tuppen. Men heilt nederst i reset er det eit lite hol midt på skia, uvisst av kva orsak.
Full størrelse |
| Nr.22 Nordfjord Museum |
 | Comments:
Skia er jevnt breid på framskia men smalnar jevnt av bakover på bakskia.
Her står det att å måla opp skia og finna fleire opplysningar.
Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Comments:
Her kjem ei skihistorie frå Mæland i Øvstedal som ligg vest i Voss kommune. Knut Øvstedal fortalde denne spesielle ski-historia til meg då eg var i Øvstedalen i 2001.
Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Comments:
Ei av skiene som vert omtalt i denne historia. Skia er av tradisjonell type frå Mæland i Øvstedalen, Evanger i Voss.
Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Comments:
Bestefaren til Knut Øvstedal kom frå Modalen og det gjorde også han Storejohan som budde på nabograden Mæland i Øvstedalen.
Så var det ein sundag at fleire av naboane var samla og dei snakka om å ta turen til Modalen neste dag for å vitja slekt og vener der. Dei vart enige om å gå neste morgon klokka seks.
Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Comments:
Men då Storejohan gjekk nedatt kom han på at han ikkje hadde ski. Så stod han ei stund og tenkte, han ville ikkje gjera seg så liten å gå oppatt og seia at han ikkje hadde ski. Så henta han ein meiakubbe han hadde liggjande i løo og øksa seg til eit par ski om natta. Om morgonen kom han opp til naboane med nye ski. Soga seier at han Storjohan også hadde ein stiv for, men han ville ikkje gje seg. Denne dagen gjekk dei frå Øvstedal til Flatekvål i Eksingedalen og vidare til Farestveit i Modalen.
Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
| 23 Mæland , Evanger i Voss |
 | Full størrelse |
