|
 |
|
| om nettverket | kontakt | A til Å | english |
| Du er her: Forsiden > Aktiviteter > Kystprogrammet: Generelle observasjoner > Veiledning |
|
Ikke innlogget. |
Kystprogrammet: Generelle observasjoner VeiledningValg for denne aktiviteten:
 Bakgrunnsstoff
LæreplanmålF Generelle observasjonarF1 Har været den siste tida forandra utsjånaden på eininga?Merk av om været, vind, bølgjer og vasstand, har ført til større eller mindre forsøpling av eininga eller om grunnforholda har endra seg (lausmassar har flytta på seg). Spesielle værforhold kan endre det vanlege inntrykket av stranda. Vind som bles frå eininga mot sjøen (frålandsvind) og høgvatn, kan einskilde stader rydde godt opp i fjøra, medan vind som bles frå sjøen mot eininga (pålandsvind), kan resultere i det motsette. Flaum i elver eller uvanleg vær i fjorder, kan føre til at tre, buskar og anna plantemateriale blir skylt på sjøen og hamnar på land andre stader. F2 Rydding av området Kryss av om eininga er rydda for søppel siste året (a) eller den siste veka (b). Einskilde kommunar rydder strendene i tilknytning til sommarsesongen. Det hender også at frivillige organisasjonar og skular utfører dette arbeidet til andre årstider. Undersøk hos kommunen dersom de er i tvil om korleis det er i området dykkar. Einskilde kommunar kan vere interesserte i at slik rydding blir utført saman med skulegrupper. F3 Forandring av eininga Sjekk med interesseorganisasjonar, grunneigarar eller styresmaktene om det ligg føre planar om forandring i bruken av området. Har de eigne kommentarar, kan de føre dei opp på avsette plassar i skjemaet. Erosjon frå bølgjer: I periodar med storm og høg vass-stand kan bølgjer grave ut sanddyner og andre strandtypar. Dette kan også skje dersom sjøområde i nærleiken blir utbygde. Rasfare, utgliding: er det tale om dersom delar av eininga står i fare for å rase ut i havet. Utgraving: kan vere uttak av masse (sand, stein o.l) eller uheldig mudring. Turisme, fritidsbruk: kan vere utbygging av private hytteområde med brygger o.l. som stenger den alminnelege ferdselen til stranda. Området skal byggjast ut til campingplass, badestrand, eller anna som har med turisme å gjere. Det kan også vere område som delar av året er viktig for vadefuglar eller sjøfuglar, og som er trua av auka ferdsel i fritidsamanhang. Utbygging: Dette kan vere nybygging av større kaianlegg eller andre større konstruksjonar. Mindre brygger o.l. blir vanlegvis ikkje rekna for å vere ein trussel for området. Dumping av fyllmasse: Utfylling med steinmassar eller andre lausmassar, tømming av større mengder avfall av alle typar, eller kloakkslam mm. Slik dumping kan vere midlertidig i samband med utbyggingar. Utplanering, fylling: Delar av eininga blir planert ut med fyllmasse, eller terrenget blir planert slik at den opprinnelege utsjånaden forandrar seg. Her kan de og ta med utfylling og dumping av alle typar søppel. Båt-/skipstrafikk: Stader der sjøtrafikken er blitt så stor eller foregår med så raske båtar at ein må vere særs varsam. Farleg transport: Einskilde stader skjer transport av kjemikalier, olje eller anna som på grunn av lokale forhold kan utgjere en fare for akutt og stor påverknad av området. Landbruk: Planar om oppdyrking av tidlegare udyrka mark, større grøftingsarbeid o.l. Planar om oppdrettsanlegg på eininga tar ein også med her. Opprydding, restaurering: Nokre stader blir det sette i verk større arbeid for å forbetre kvaliteten i området, ein fjernar farlege bygnader eller avfall, ein dekkjar til sår i landskapet med jord, og ein lagar friareal. Vatnforureining (kloakk, olje, industri eller jordbruk): Her kryssar de av for vatnforureiningar som kan skade stranda i eininga. Dette kan væra potensielle forureiningskilder i området. Militære øvingar: som er under planlegging eller stadig blir gjennomførde kan føre til skadar på eininga. Merk av dersom de meiner desse øvingane kan på verke eininga. F4 Særskilde unormale eller skadelege forhold som skal meldast Forhold i strandområdet som de meiner er unormale og skadelege, skal meldast til dei rette miljøstyresmaktene. Unormale forhold kan til dømes vere utslepp av olje, sjuke eller daude sjøpattedyr, eit større tal daude sjøfuglar, store mengder daude sniglar eller muslingar med uskadde blautdelar. Dei rette styresmaktene i denne samanhangen vil normalt vere nærmaste fiskeri- sjef eller fiskerirettleiar. Dei fleste kystkommunar, unntatt på Skagerrakkysten, har eigne fiskerirettleiarar. Oppnår de ikkje kontakt med fiskerisjef/-rettleiar, er det svært viktig at de snarast melder frå til kommunen, miljøvernavdelinga i fylket, eller lensmann/politi. De må til dømes ta vevsprøver frå daude dyr så snart som mogeleg for å kunne slå fast dødsårsaka. Her er det betre med ei melding for mye enn ei for lite! Framme i rettleiinga finn de adresser og telefonnummer til fiskerisjef-kontora i heile Noreg. Dersom de har melde frå til nokon av desse, skal det førast inn på skjemaet kven som melde frå og kva meldinga inneheldt, samt dato. F5 Kor tilgjengeleg er eininga? Dette punktet skal vise kor lett (eller vanskeleg) det var å ta seg fram på eininga, ikkje kor lett (eller vanskeleg) det var å komme seg til eininga. F7 Samarbeid Dette punktet skal vise korleis de har lukkast i å samarbeide med folk utanfor skulen. Vi oppmodar til størst mogeleg slikt samarbeid. Ein viktig del av miljøkunnskap er å kunne sjå samanhengane mellom det menneska gjer. Mange av dei som er nemnd her, kan også væra interessert i resultatet av undersøkinga. F8 Oppfølging av arbeidet Dette punktet skal fyllast ut berre dersom de seinare har planar om å bruke resultat, idear eller informasjon som de har kome over medan de har arbeid med programmet. F9 Tips og kommentar til prosjektet Her skriv de generelle kommentarar og opplysningar om undersøkinga som de meiner er viktige, til dømes opplysningar om gjennomføringa, gode/dårlege naturopplevingar, eller særskilde funn og oppdagingar. Vi er og interesserte i kommentarar om korleis programarbeidet kan bli betre. |
