Resultater

Kommentarer til aktiviteten
Dokumentasjonsprosjektet "Brørviskuto" vart starta opp hausten 1995 av underteikna, Arne Høyland. Han fekk med seg båtbyggjar Hans A Brørvik. Hans tok på seg oppgåva med å rekonstruera den siste vedaskuta som var på garden Brørvik i siste helfta av 1800-talet. NHU (Norsk Handverksutvikling) brukte Arne Høyland til å dokumentera byggjeprosessen. NHU har opphavretten til bileta som er brukt i perioden nov. 1995-1998, d.v.s. dokumentasjonane fram til nr. 200. Rettane til teksten i feltrapportane for denne perioden deler NHU likt med Arne Høyland. Resten av byggjeperioden 1999 - 2012 har Arne Høyland opphavretten til alt av bilete og tekst. Arne Høyland

Bilder

Tema i denne feltrapporten: Hans skjer til betane i grindbygget. Om emne til stavar i grindbygg, arbeidde ette skogaråe. Finaste skurflato på stavane ut mot kledningen. Om vauren og vaurane. Haltefetsteinen. Eg var inne på Eidslandet kl. 08.30. Me arbeidde med å skjera til to betar som skal vera i grindbygget. BILETE 953-954 Hans berker beten med bannakniven
© Arne Høyland og NHU

(24.03.1997)

BILETE 955 Hans sagar ned der veden i betehalsen skal hoggast ut
(24.03.1997)

BILETE 956 Han snur beten på høgkant og markerer med hoggjernet langs streken kor djupt ned det skal hoggast.På den måten får han meir kontroll med at veden ikkje går ut når han tek til å stemma.
(24.03.1997)

BILETE 957-958-959 Så tek han til med å stemma ut heilt i overflata og inn mot midten i halsen til han nesten er nede på botn av halsen.
(24.03.1997)

(24.03.1997)

BILETE 960 Så snur han beten og høgg ut frå motsett side til møtes mot det han har hogge ut.
(24.03.1997)

BILETE 961 Når det meste er teke vekk på høgkant ned mot botn av halsen, legg han beten på breidsida og stemmer horisontalt ut.
(24.03.1997)

BILETE 962-963 Det står ein kvist i botn på betehovudet som er hard å få vekk.Han stemmer vekk rundt kvisten.For å ha enno betre kontroll med hogginga brukar han berre hendene til å stemma med.
(24.03.1997)

BILETE 964-965 Til slutt ris kvisten aleine opp i halsbotn og han øksar vekk den harde kvisten. Han høgg mot kvisten frå fleire kantar.
(24.03.1997)

(24.03.1997)

BILETE 966-967 Så skjer han reint langs kantane med simsen og slettar etterpå med pusshøvelen. I sluttfasen av finpussen brukar han vinkelen til å sjå at botnflata i halsen er jamn. Han kontrollerer og jupnemålet med meterstokken.
(24.03.1997)

Om bruken av materialar til stavane seier Hans: - dei gamle stavane va arbeidde ette skogaråe, jamna dei te i toppane Om bruken av stavane seier han vidare: - me tek den finaste skurflato ut mot kledninjen. Når Hans skal merka av kor mykje han skal skjera vekk på beten måler han det som er skåre ut på kvar stav slik at dei små variasjonane som er på kvar stav vert tilpassa den einskilde betehals. Hans snakkar om uttrykket v a u r (m,) Dei som kom utfrå Boga med leigekyr kalla dei i Brørvik for vaura. Dei i Brørvik kunne seia det slik : - dei va nett nåken vaura te å ga i markje (dei var lite flinke til å gå i fjellet) Men dei kunne og bruka vaur om andre , dei sa: - da va no nett ein vaur - du e ein vaur Med dette meinast at dei vakje nåke kara te å få da te Han fortel ei soge om nokon som hadde sauer inne på Møster og var inne der og sanka dei. Då dei hadde fenge alle sauene på plass ropte dei : - no har me fenje våre vaura Dei gamle sa og vaura om verane, kanskje kan det ha med det å gjera undrast Hans. Nett utafor Brørvik stikk ein bergknaus ut mot sjøen. Denne har fått namet vauravollen . Eit anna merkeleg namn Hans nemner er namnet på ein stein som stikk opp utafor elveutlaupe i Brørvika. Denne steinen kalla dei for H A L T E F E T-S T E I N E N Dei kalte han før Haltefeten, elve kom nett nedpå dar og delte seg om steinen.
(24.03.1997)