Resultater
| Alle områder | » | Vestland | » | Fammestad.................Fammestadvågen | » | 20.05.2009 (Arne Høyland og elevar ved Kløvheim skule) |
Kommentarer til aktiviteten
Du finn oss i naustet" er ein skuleturne som tek for seg kulturminna knytta til bruken av sjø og vassdrag. Elevane får vera med å dokumentera kunnskap om kulturminne i sitt eige lokalmiljø og på den måten vert dei med å styrka det lokal kulturminnevernet. Opplegget har eg utvikla i samarbeid med Den kulturelle skulesekken i Hordaland. Turneen starta opp våren 2004 i Nordhordland. Våren 2009 er det skular i kommunane Vågsøy og Bremanger i Nordfjord som vert vitja og skular i Lindås i Nordhordland.
Arne Høyland
Bilder
Elevar ved Kløvheim skule i Lindås, har registrert sag, kvern, stampa og naust i Fammestadvågen.
Elevane målte opp bygningane og skreiv ned fakta og tok bilete. Denne reportasjen har eg laga i etterkant av opplegget og er basert på feltarbeidet som eg gjorde i lag med skuleelevane.
Klikk direkte på bilete for max storleik
Etter omvisninga byrja elevane å registrera kulturminne.
Desse to karane her registrerte denne bygningen.
I fyrste etasjen er det sagbruk, turbin og stampa, i andre etasjen korntørka og kvern og i tredje etasjen er det drøftemaskin.
Oppmåling
lengde 1300 cm
breidde 970cm
Denne bygningen med sag, kvern,drøfta , tørka og stampa vart bygd i 1923 av Anton Myhr.
Her kom det folk frå nabobygdene som ville saga tømmer , tørka og mala korn, og stampa (tova) ulltøy og ulltepper.
I dag er dette eit spesielt kulturminne som syner korleis Anton Myhr laga mange typer maskiner ved hjelp av rennande vatn og utan elektrisk straum. Slike kulturminne som er knytta til utnyttinga av naturressursane vert kalla for Tekniske og industrielle kulturminne.
Til turbinen er det festa ei aksling, ei rund stong, som går rundt med turbinen. I enden på akslinga er det eit stort trehjul, ei reimskive , som ein kan koblar til andre reimskiver med spesielle reimar.
Oppmåling
lengde ca 71cm
breidde ca.51cm
Til turbinen er det festa ei aksling, ei rund stong, som går rundt med turbinen. I enden på akslinga er det eit stort trehjul, ei reimskive , som ein kan koblar til andre reimskiver med spesielle reimar.
Til turbinen er det festa ei aksling, ei rund stong, som går rundt med turbinen. I enden på akslinga er det eit stort trehjul, ei reimskive , som ein kan koblar til andre reimskiver med spesielle reimar.
Til turbinen er det festa ei aksling, ei rund stong, som går rundt med turbinen. I enden på akslinga er det eit stort trehjul, ei reimskive , som ein kan koblar til andre reimskiver med spesielle reimar.
Stampa vart driven med vasskraft og m.a. brukt til å tova ulltøy og ulltepper.
Det manglar dokumentasjon av korleis dette stampeanlegget vart drive.
Medan kornet vert varma opp i jernpanna vert det rørt rundt med ein kniv som er kobla til reimskivedrifta.
Medan kornet vert varma opp i jernpanna vert det rørt rundt med ein kniv som er kobla til reimskivedrifta.
Oppe i tredje etasjen står drøftemaskina eller d r ø f t a som ein seier lokalt.
Her vart kornet reinska for støv og smårusk etter tørkinga i andre etasjen.
Det er opning i taket i andre etasjen for overføring av reimskivedrift til røftemaskina i tredje etasjen.
Etter at kornet er drøfta vert det tømd ned i kverna gjennom ei trakt som er innfelt i golvet i tredje etasjen.
Det drøfta kornet vert fyrst samla i eit trakteforma kammer. I botn på trakta er det ei luke som kan opnast for å sleppe kornet ned i teinen og vidare ned til maling på kvernsteinane.
Det drøfta kornet vert fyrst samla i eit trakteforma kammer. I botn på trakta er det ei luke som kan opnast for å sleppe kornet ned i teinen og vidare ned til maling på kvernsteinane.
Det drøfta kornet vert fyrst samla i eit trakteforma kammer. I botn på trakta er det ei luke som kan opnast for å sleppe kornet ned i teinen og vidare ned til maling på kvernsteinane.
Etter kvart som kornet vert malt, dett det ned gjennom eit mjølrøyr som går ned i fyrste etasjen. Nede i enden av røyret heng ein på kornsekken som kornet vert samla opp i til slutt.
Etter kvart som kornet vert malt, dett det ned gjennom eit mjølrøyr som går ned i fyrste etasjen. Nede i enden av røyret heng ein på kornsekken som kornet vert samla opp i til slutt.
Oppmåling
lengde 167cm
breidde 5-toms
Etter kvart som kornet vert malt, dett det ned gjennom eit mjølrøyr som går ned i fyrste etasjen. Nede i enden av røyret heng ein på kornsekken som kornet vert samla opp i til slutt.
Etter kvart som kornet vert malt, dett det ned gjennom eit mjølrøyr som går ned i fyrste etasjen. Nede i enden av røyret heng ein på kornsekken som kornet vert samla opp i til slutt.
Spel for opphaling av tømmer. Manglar lokalt namn på spelet så eg har kalla det for stokkaspel , altså eit spel til å hala inn tømmerstokkane på sagbenken.
Fronten på naustet er kledd med tradisjonell liggjande sua kledningsbord.Nokon av borda er gamle skoren på oppgangsag og nokon litt nyare og skoren på sirkelsag.
På austsida står tømmerveggen ukledd.
Naustet er nova på tradisjonell Nordhordlandsk vis av furutre som er flatøksa og ukanta etter skogeråa.
Måten materialane er bearbeidd og nova på tyder på at det kan vera gjort på 17 - 1800 talet, eventuelt litt før den tid.
Tømmera er merka med svakt raude romartal. Det kan tyda på at naustet har vorte teke ned , merka og flytta hit.
Dette står att å finna ut.
Kva er dette?
Dette er eit jernreiskap som me ikkje har funne ut kva er. Kan det ha vore nytta i samband med drifta av saga, stampa, kverna eller noko anna?
Er det nokon som har ein ide om det, tek me gjerne imot forslag til det.
send det til
arhoy@online.no
Kva er dette? Dette er eit jernreiskap som me ikkje har funne ut kva er. Kan det ha vore nytta i samband med drifta av saga, stampa, kverna eller noko anna? Er det nokon som har ein ide om det, tek me gjerne imot forslag til det.
Send det til arhoy@online.no
Kva er dette? Dette er eit jernreiskap som me ikkje har funne ut kva er. Det minnar om "Ukjend ting nr. 1"
Kan det ha vore nytta i samband med drifta av saga, stampa, kverna eller noko anna? Er det nokon som har ein ide om det, tek me gjerne imot forslag til det.
Send det til arhoy@online.no
Den 14.12.1977 hadde avisa "Strilen" eit intervju med åtti år gamle Anton Myhr , den siste som dreiv mylna og sagbruket i Fammestadvågen.
Bilete er utlånt av Bjørg og Jan Mangerud. Den siste som dreiv mølla og sagbruket var Anton Myhr, far til Bjørg Mangerud.
KLIKK DIREKTE PÅ BILETA FOR MAX STORLEIK
Utklypp frå avisa Strilen som skreiv eit stykkje om Anton Myhr og sag/mølledrift i Fammestadvågen.
Kopi av utklyppet er tilsend frå Bjørg og Jan Mangerud.
