Resultater

25.01.2008 (Arne Høyland)

Kommentarer til aktiviteten
DØME PÅ ULIKE KONSTRUKSJONAR OG STORLEIKAR I GAMLE FERGER I NORDHORDLAND OG VOSS DELRAPPORT TIL PLAN FOR VERN AV GAMLE BÅTAR OG FERGER I NORDHORDLAND OG VOSS FYLKESKONSERVATOREN I HORDALAND 2002 I denne rapporten vert det presentert ulike konstruksjonar og storleikar som er registrert i gamle ferger i Nordhordland og Voss. Rapporten er basert på dokumentasjonsmaterialet frå Båt- og sjøbruks-registreringane i Nordhordland og Voss. Men for å kunna laga ein rapport av denne typen, måtte eg ut i felten for å sjå nærmare på konstruksjonane. Det viste seg då at mangfaldet av konstruksjonar var større og meir nyansert enn eg kunne lesa utav det eksisterande materialet frå Båt – og sjøbruksregistreringane. For at eg ikkje skulle bruka for mykje tid på den einskilde farkosten og missa framdrift i arbeidet, konsentrerte eg meg om å sjå på og fotografera sentrale trekk ved eit variert utval av dei registrerte fergekonstruksjonane. Det vart brukt lita eller inga tid til intervjuing og nærmare studie av materialbruk og dimensjonering av desse. Dei 19 variantane som her vert presentert er eit utval av dei 35 fergene som er registrert i Nordhordland og Voss. Det står att å sjå nærmare på nokre ferge-eksemlar på Fedje, Austrheim og Voss. (Elles må det leggjast til at store viktige områder i Nordhordland er enno ikkje registrert, og det gjeld då kommunen Osterøy, Modalen, delar av Vaksdal, Voss , Lindås og Radøy.) Så får me vona at denne presentasjonen kan vera til hjelp for Fylkeskonservator, museum, kommunar og eigarar i arbeidet med å laga ein plan for vern av dei mest verneverdige farkostane i Voss og Nordhordland. Eikangervåg den 14.01.02 Arne Høyland

Bilder

Heimetunet på Molland ligg ved Mollandsvatnet. Før vegen kom var desse folka svært avhengige av fergene i gardsarbeid sitt anten det galdt transport av folk, dyr eller varer av ymse slag.Nede ved stranda ser ein to av fergenausta på Molland.

Vegen ned til eit av fergenausta på Molland. Ferge nr. 3 C i utstillingen høyrde til i dette naustet. No er den ferga overteken av Masfjorden kommune og står utstilt i nothuset på Sandnes.

Informanten er usikker på alderen men meiner ferga er gamal.Ho er bygd av Kristen Erikson Molland (1871 - 1970) Det er eit rom midt i ferga (ro-rommet) forutan framrommet og bakrommet. At ferga er ekstra sterkbygd ser ein m.a. av at det er to band med tradisjonelle båtbækkar pluss eit ekstra band i framrommet og bakrommet. (Samalikn med t.d. Trodalsferjo)
© Fylkeskonservatoren i Hordaland og Arne Høyland

Bakbandet er skøytt på styrbord side.

Ferga sett framantil. Eit uvanleg trekk ved konstruksjonen i denne ferga er at begge bækkleistane er plassert på same sida, på babord.Til vanleg vert det veksla. Ferga er borda opp på eit underliggjande kjølbord og ho er spesiell på den måten at det ikkje er sett på ekstra slitelister eller lauskjøl under kjølbordet.

Keipen vert mest å rekna for ein snellekeip, den typen som vert brukt i gamle Masfjordbåtar.Snellene manglar men plasseringa og fasongen er mykje lik som på dei gamle båtane.Det har ikkje vore brukt homleband på keipen,men i bakkanten av keipslunnen klyv keipen oppatt i ein skråkant samstundes som det er sett inn ein liten tollepinn til å stoppa åra med under roing.(Opphaveleg kan denne bakkanten fungert som ein tollepinne.) Det er og lagt på eit slitestykje på keipslunnen slik ein finn i mange av dei gamle Masfjordbåtane.

Prinsippskisse KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE ENKELT KJØLBORD INGEN SLITELISTER ELLER LAUSKJØL TAL BORDGANGAR 4 INGA ÆSING 2 stk SNELLEKEIP UTEN SNELLER MED TOLLEFUNKSJON FESTA OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG Denne prisipskissa gjeld og for ferga Molland B

Denne litt store ferga på Molland er bygd av Kristen Molland truleg tidleg i perioden 1900-1950 Ferga måler 430 cm lang og har to rom forutan framrom og bakrom. Ho er klinkbygd og har innved med band og bekkjer som i ein tradisjonell masfjordbåt.

Ferga er sterkbygd på den måten at det er lagt inn fem kraftige band i botn med bekk over dei to banda i midten.På biletet ser ein at den bakerste av bekkane er uvanleg sterkbygd ved at det fyrst er lagt ned ein rett tverrstivar på bandet,oppatt på den kjem ein langbækk og øvst til slutt ein kortbækk.

Keipen på bilete er i prinsippet ein snellekeip og er plassert oppe på innsida av øvste bordgang.Men snellene manglar fordi det ikkje er æsing i ferga. (Snellekeipen er den typen som er brukt i dei gamle masfjordbåtane.) Keipen er spesiell på fleire måtar ved at keipsneven er ein laus del som er bolta fast til keipslunnen.Bakkanten av keipslunnen går oppatt men ein bratt skarp kant som då får ein tollefunksjon.Oppå keipslunnen er det sett inn ei slitestykkje som skal ta slitasjen frå åra.

Som ein ser av bilete er ferga klinkbygd og kjølbordet underliggjande,slik at fyrste bordgangen i botn er klinka til oversida av kjølbordet. Det er spesielt for denne ferga at det verken er slitelister,ekstra kjølbord eller lauskjøl under kjølbordet. (Slik er det og på den minste ferga på Molland, Mollandsferjo A )

BYGD AV : HARALD HOLSØY, ukjend når LENGDE : 480 CM BREIDDE OPPE MIDT I FERJA: 142 CM KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER TAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 2 TAL HEILE BOTNBAND2 TAL SKØYTTE BOTNBAND 1 TAL BÆKKAR (ENKEL) 2 TAL BORD I FRAMGAVL 1 TAL BORD I BAKGAVL 2 TAL BORDGANGAR 5 KNEFORSTERKA FRAMGAVL KNEFORSTERKA BAKGAVL INNVENDIG FORSTERKINGSLIST LANGS BANDA I DEI TO MIDTROMMA BYGD PÅ OVERLIGGJANDE DOBBELT KJØLBORD Under kjølbordet er det klinka eit bord som ligg i flukt med den fyrste bordgangen i botn. TO SLITELISTER, DET ER SPIKRA EI PÅ KVAR SIDE AV FYRSTE BORDGANGEN LANGS MED KANTEN TIL KJØLBORDET ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG 4 stk FLATKEIP MED TOLLE OPPÅ ÆSINGA PÅ TOPPEN AV ØVSTE BORDGANG

To av dei er i heilo medan det framste bandet (nærmast på bilete) er skøytt på styrbord side. Over dei to bakarste banda er det bækkar av tradisjonell type. Listene som er spikra til band og bækkar og som går oppe langs etter båtsida, ser ut til primært å ha den funksjon å stø under for toftene. Same løysinga som på Totlandsdalsferja.

Det er sett på æsing oppe på innsida av øvste bordgang. Keipen som er ein flatkeip med tolle står oppå æsinga og øvste bordgangen. Prinsippskisser av konstruksjonen, sjå http://www.masfjorden.kommune.no/batsamling/ferjer/molland2_konstr.html

Hjørnekantane oppe i framgavlen er bunde saman til æsinga med små kne. Knea kan og ha vore brukt som handtak når ferja vart flytta eller drege på land, jamfør Sleireferja. I botn ligg det eit breitt overliggjande kjølbord.

Framgavl og botten under ferja. Ferja er bygd på eit overliggjande kjølbord. Under kjølbordet er det klinka på eit breitt bord som fluktar med fyrste bordgangen i botn. Dei tynne slitelistene(draga) er festa der fyrste bordgangen tek til. Det er i alt fem bordgangar i ferja.

Prinsippskisse av denne ferge-konstrukjonen

BYGGJEÅR 1900-1940 . (Ferjo kom brukt til Askvik rundt 1940) Informanten brukar ordet smatto om denne farkosten . Smatto kom brukt til Askvik rundt 1940.Kom frå Bergensområdet.Kan vera bygd frå tidleg på 1900-talet ?? Smatto sett bakantil. 1 rom pluss framrom og bakrom 4 bordgangar underliggjande kjølbord 2 band ,(gamal type av heile naturvaksne emne) 1 bekk (gamal type ,av rot eller grein-kne?) 2 keipar av tradisjonell type. Bekkjen er skada og difor er det sett på ekstra bekk bakanfor gamlebekken. Eigaren har og sett inn eit ekstra band i framrommet i nyare tid for å styrka botn framme.

KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 ANTAL HEILE BOTN-BAND 2 (I nyare tid er det sett på eit tynnt ekstraband i framrommet ) ANTAL BÆKKAR (ENKEL) 1 (Bækkjen er reparert og forsterka ) ANTAL BORD I FRAMGAVEL 2 ANTAL BORD I BAKGAVEL2 KNEFORSTERKA BAKGAVEL BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE ENKELT KJØLBORD LAUSKJØL FESTA TIL KJØLBORDET SLITELIST UNDER LAUSKJØLEN ANTAL BORDGANGAR I HUDA 4 ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG FLATKEIP OPPÅ ÆSINGA (som på ein oselvar)

Smatto har fire bordgangar og det fyrste omfaret i botn er klinka til eit underliggjande kjølbord.Under kjølbordet er det så spikra på ein lauskjøl.Det gjer farkosten litt meir stabil i sjøen samstundes som lauskjølen tek slitasjen når smatto vert dregen inn og ut av naustet.

Smatto sett bakanfrå, mot framenden. Eigaren har sett på nye æsingar,dei er litt kraftigare enn opphaveleg.keipane står oppå æsinga som på ein tradisjonell hardangerbåt. På bilete ser ein og den nye bækkjen som er sett på bakanfor den gamle. Gavlen bak er sett saman av eit stort og eit mindre bord som hallar litt bakover.Øvst i hjørna på gavlen er det sett inn småe kne som bind saman gavlen og øvste bordgangen.

Hostelandsferjo er bygd i 1957 av Sverre Kvinge , ein av dei siste ferjebyggjarane i Masfjorden. Dette er ei lita og lett ferja og er ei av dei få fergene som berre har tre bordgangar. Ferga har m.a. vore brukt ved småfiske og andre småærend på Hosteland.

BYGGJEÅR : 1957 BYGD AV : SVERRE KVINGE (1912- 199?) BYGGJEPLASS : NORD-KVINGE GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 ANTAL HEILE BOTN-BAND (i framrommet) 1 ANTAL SKØYTTE BOTNBAND 2 TVERRSTIVING VED AT BOTNBANDA GÅR HEILT OPP PÅ SIDENE ANTAL BORD I FRAMGAVEL 2 ANTAL BORD I BAKGAVEL 1 BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD TO SLITELISTER UNDER/I KANT VED KJØLBORDET ANTAL BORDGANGAR I HUDA 3 ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG FLATKEIP OPPÅ ÆSINGA PÅ TOPPEN AV ØSVTE BORDGANG ?? TOLLEGANG OPPÅ ÆSINGA OPPE PÅ ØVSTE BORDGANG ??

I framrommet er det eit lite band som er av heil ved og det bind saman kjølbordet og dei to nederste bordgangane.Øvste delen av framgavelen er falt av. Oppe på innsida av øvste bordgangen er det sett på ei æsing.Til vanleg vert det då sett på keipar eller tollegangar oppå æsinga.Kva som har vore brukt på denne ferga er ikkje heilt klarlagt.

Ferga er bygd på eit overliggjande kjølbord og det er sett inn to botnaband og begge er skøytt/laska i hop av tre delar. Botnabanda går heilt oppunder æsinga og fungerer i lag med dei lause toftene som tverrstivarar.Det ser ikkje ut til å ha vore faste tofter som har fungert som bækkar.Oppe på øvste bordgangen heilt bak ved gavelen ,er det sett på to små lister som dei har lagt ei tofta på. Dette er ei løysing me finn på mange av dei registrerte fergene.

Under kjølbordet i /ved sua til fyrste bordgangen ligg det to slitelister som beskyttar kjølbordet og lettar transporten når ferga vert halt inn og ut av naustet.

Ferga sett undanfrå.Bakgavelen på denne ferga er av eit breidt bord.Det mest vanlege er å bruka to bord i bakgavelen,eit breidt nederst og eit smalare oppatt på.

På nabogardane Hesjedal og Blomdal på Osterøy har dei brukt ferjer i vatna.Denne ferja vart bygd rundt 1965 og er ei av dei siste som vart bygde her.Anders Blomdal bygde denne og fleire andre ferjer. Det er ei lita ferge som er 325 cm lang og ho har helst vore brukt til småfiske i vatnet like ved.

BYGGJEÅR : CA 1965 BYGD AV : ANDREAS BLOMDAL BYGGJEPLASS : BLOMDAL (??) SPISS FRAMME OG GAVEL BAK LENGDE: 325 CM KLINKBYGD BOTN SPIKRA TIL TO KLINKBYGDE SIDER ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 ANTAL HEILE BOTN-BAND 2 ANTALL TOFTEBÆKKAR (fungerer framtofta som bækk??) 1 TVERRSTIVING MED TREVINKLAR OPP FRÅ BANDA ANTAL BORD I BAKGAVEL 3 BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD LAUSKJØL FESTA TIL KJØLBORDET + SLITELIST UNDER LAUSKJØLEN 3 BORDGANGAR I BOTN + 2 BORDGANGAR I SIDA 5 ÆSING : VINKELLIST HEILT OPPE OG PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG TOLLEGANG OPPÅ ÆSINGA OPPE PÅ ØVSTE BORDGANG

Botn er klinkbygd på eit overliggjande kjølbord.På kvar side i ferga er det to klinka bord og det nederste av desse er spikra fast i botnbordet.(Sjå neste bilete) Over frambandet er ei tofte som fungerer delvis som tverrstivar. Banda i botn er i heilo men det er sett på tre-vinklar med knefunksjon i endane av banda som stør sideborda og på den måten fungerar som tverrstivarar.

Her ser ein gavelen bak i ferga som er sett saman av tre bord.Midt under kjølbordet er det spikra på ein kjøl som er trekt med bandjarn i overgangen mellom gavel og botn. Ein ser og av bilete at botn av ferga er klinkbygd av to breide og eit smalare bord og at det nederste sidebordet står oppå det ytterste botnabordet. Sidebordet er spikra fast til dette botnabordet undanfrå samstundes som det sidevegs er spikra fast til gavelen.

Ferga ligg lagra nedved vatnet med botten opp og med ei presenning over seg.Dette er ein lagringsmåte som har vore vanleg der det er mangel på naust eller anna tak.Men denne ferga har no leie ubrukt på same staden i fleire år,og er no i ferd med å rotna opp.

Det er spikra på ein lauskjøl under kjølbordet .I tillegg til det er det sett på ei slitelist under lauskjølen for å spara på sjølve kjølen.

Ferga er 420 cm lang og bygd av Andreas Blomdal i perioden 1940-50.Arbeidet er gjort på same måten som i den litt mindre og nyare ”Blomdalsferjo A” som er bygd av same mann.

BYGGJEÅR : 1940-50 BYGD AV : Andreas Blomdal BYGGJEPLASS : Blomdal (?) LENGDE : 420 cm BREIDDE : SPISS FRAMME OG GAVEL BAK KLINKBYGD BOTN SOM ER SPIKRA TIL TO KLINKBYGDE SIDER (Same konstruksjon som BLOMDALSFERJO (A) ) ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 ANTAL HEILE BOTN-BAND 2 ANTALL TOFTEBÆKKAR 1 (?) TVERRSTIVING MED KNE/KNEKTAR MELLOM SIDEBORD OG BAND ANTAL BORD I BAKGAVEL 5 BANDJARNFORSTERKA ØVSTE BORDET I BAKGAVELEN MED SIDEBORDET BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD . LAUSKJØL FESTA TIL KJØLBORDET MED SLITELIST UNDER ANTAL BORDGANGAR (3 i botn + 2 i sidene) 5 ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG FLATKEIP OPPÅ ÆSINGA 2

Ferga sett bakantil utvendig. Som ein ser er botn klinkbygd med tre bord i kvar side.Mellom fyrste omfaret i botn ligg ein lauskjøl som er spikra til eit overliggjande kjølbord som ligg på innsida av botn.

Ferga er spiss framme og dei to sideborda er spikra til framstevnen som i ein vanleg spisstevna robåt. (Meir om dette i ”Stanghelleferjo” ) Det yste botnabordet er spikra ned på det nederste sidebordet

Denne ferga er truleg bygd i tiåret før 1960 av Johan Blomdal.Han er bror til Anders Blomdal som har bygd blomdalsfergene A og B . Anders har bygd og konstruert ferga litt anleis enn broren.Det spesielle her er at han byggjer botn i kravelteknikk medan sideborda er klinkbygde og festa til botn med spikring. Ferga har mykje same konstruksjonen som Johan Fyllingslid har brukt i STANGHELLE FERJO

BYGGJEÅR : 1950-60 BYGD AV : JOHAN BLOMDAL BYGGJEPLASS : BLOMDAL (?) LENGDE : 390 CM BREIDDE : ?? SPISS FRAMME OG GAVEL BAK KRAVELLBYGD BOTN SOM ER SPIKRA TIL KLINKBYGDE SIDER ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 ANTAL HEILE BOTN-BAND 3 TVERRSTIVING MED EIN TOFTEBÆKK OG HØGE BOTNABAND ANTAL BORD I BAKGAVEL 1 eller 2 (?) BAKGAVELEN ER FORSTERKA MED KRYSSFINERPLATA PÅ UTSIDO. INFORMANTEN MEINER DETTE ER GJORT I SEINARE TID FOR Å KUNNA NYTTA PÅHENGSMOTOR BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD LAUSKJØL SPIKRA TIL KJØLBORDET ANTAL BORDGANGAR I BOTN (KRAVELL) 4 ANTAL BORDGANGAR I SIDA (KLINKBYGD) 2 (Det nederste sidebordet er spikra til det ytterste botnabordet) ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG TOLLEGANG OPPÅ ÆSINGA OPPE PÅ ØVSTE BORDGANG 2 Ekstra forsterkningslist under tollegangen på innsida.

Ferga har to sidebord som framme er spikra fast til ein bein stevn.

Gavelen bak i ferga er forsterka med ei kryssfinerplate ,truleg for bruken av påhengsmotor.

Det er eit midtrom (ro-rom) i ferga utanom framrommet og bakrommet. Det er tre kraftige botnaband i ferga og nærmast på bilete ser me bakbandet og midtrommet

Detalj av samanføyinga mellom sidebord,botnaband og rotofta. Rotofta ligg låst på plass mellom æsinga ,sidestøttar og understøttar på sideborda.På den måten fungerer tofta og som ein tverrstivar, ein toftebækk. Botnbandet klyv forholdsvis høgt oppetter fyrste sidebordet og fungerer såleis som ein tverrstivar i botn.

I denne kravellbygde botn ligg borda tett på einan langs etter ferga.Midt i botn ligg eit breidt kjølbord som det fyrste omfaret i botn er spikra til.På undersida av kjølbordet er det festa ein lauskjøl.

Botn sett utvendig.Bordgangane står tett i tett og dei er pressa tett saman med drev.Oppe til høge på bilete ser me lauskjølen som er spikra på det overliggjande kjølbordet.

Oppe på innsida av øvste bordgangen er det sett på ei æsing.Oppattpå æsinga står tollegangen .På innsida under tollegangen er det påsett eit ekstra lite bord som skal stø for tollegangen.

Denne spisstevna ferga er bygd av Johan Fyllingslid ein gong i tidsrommet 1960-70 Ferga har flat kravellbygd botn med klinka sidebord. Framtofta ligg laust inneklemd mellom æsing og understøttarar.Baktofta ligg laust oppå æsinga men vert halden på plass med styreklossar under tofta. Ferga har i konstruksjonen mykje til felles med Blomdalsfejo C .Det er særleg kosntruksjonen i botn pluss plassering av æsing og keipar som skil desse to fergene.

BYGGJEÅR : 1960-70 BYGD AV : JOHAN FYLLINGSLID BYGGJEPLASS : STANGHELLE LENGDE : 387 CM BREIDDE OPPE VED MIDTEN : 110 CM SPISS FRAMME OG GAVEL BAK. KRAVELLBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER ANTAL ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM)1 ANTAL HEILE BOTN-BAND (kravellbygd botn) 6 ANTAL TYNNE LISTER I BOTN (tynne lister til den kravellbygde botn) 7 par ANTALL TOFTEBÆKKAR 1 TVERRSTIVING MED KNEKTAR MELLOM SIDEBORA OG 4 AV BOTNBANDA (Liknande system som på Blomdalsfergene A og B ) SIDEBORDA ER SPIKRA MOT EIN RETT FRAMSTEVN ANTAL BORD I BAKGAVEL 2 KNEFORSTERKA BAKGAVEL (Forsterka med eit lite kne oppe i kvart av hjørna,bind saman øvste bordet i bakgavelen med øvste sidebordet) BANDJARNBINDING OVER GAVEL OG LAUSKJØL (overgangen frå gavelen og eit stykkje under kjølen er skodd med bandjarn). BYGD PÅ KJØLBORD SOM FLUKTAR MED RESTEN AV BOTNBORDA. LAUSKJØL FESTA TIL KJØLBORDET (Bordet midt i botn) Under lauskjølen er det festa ein tynn slitelist. ANTAL BORDGANGAR :(10 kravellbord i botn forutan kjølbordet + 2 klinka sidebord) 12 ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG TOLLEGANG SPIKRA FAST OPPÅ ÆSINGA OG ØVSTE BORDGANG

Fergesidene er i hovudsak tverrstiva ved at fire av botnabanda har påskøytte knektar i endane som bind dei saman til sideborda. I tilleg til hovud-banda i botn ligg det og parvis tynne små band/lister som botnborda er festa til.

Framme er ferga spiss der sideborda er spikra fast til stevnen. Det er og sett inn eit lite trekantstykkje heilt framme oppi stevnen som sideborda er spikra mot.

Stevnen framme er bein og går litt nedom botn for å gje feste til kjølen som og er spikra fast i kjølbordet. Sideborda er spikra til framstevnen som på ein vanleg spisstevna robåt.

Gavelen bak er samansett av eit breidt bord som er skøytt på med eit smalt bord heilt oppe. Nederste sidebordet ligg ned på botnabordet som er spikra undanfrå og opp i sidebordet. Kjølen er spikra fast til kjølbordet.Det er sett på ein ekstra slitekjøl under kjølen pluss at det er lagt på eit bandjarn i overgangen frå gavelen til kjølen.

Ferga har langsgåande bord i ein kravellbygd botn.Langs ytterkanten av botn går ei firkantlist som møter mot botn og det nederste sidebordet.Band med påspikra knekt bind saman og stør dei to sideborda. Tofta ligg laus mellom knekten og ei ekstra påsatt list(ein understøttar). Æsinga på toppen sperrar tofta så ho kan ikkje takast vekk. Tofta fungerer delvis som ein bækk ?

Æsinga ligg på innsido oppe på øvste bordgang og ferga har to tollegangar som er spikra fast ned på æsinga. Til å ro med er det brukt tradisjonelle trekantårar som og er brukt i dei gamle spissetvna robåtane.

Bilete teke frå sør-vest i Sleirsvatnet. Husa nærmast på bilete høyrer til Litle- Sleire. Lengst bak i bilete ser me Store- Sleire der stølsvegen går over reset bakanfor og inn til Markusdalsvatnet der det er fleire fergenaust.

Naustmiljø ved Markusdalsvatnet. Her ligg stølsferja som vart brukt til og frå stølen. Den vart og brukt til å føra lyng og høy frå utmarka, til å føra ris, ved og sprake, og til å løypa tømmer og ved. (Les meir om dette under intervju, Båt- og fergeportalen til Masfjorden kommune).

BYGGJEÅR : CA 1935 BYGD AV : KRISTOFFER DAAE OG HJELPESMANN GUNNAR FREDRIKSEN BYGGJEPLASS : SLEIRE ?? LENGDE : 450 CM GAVEL FRAMME OG BAK BREIDDE : FRAMGAVEL OPPE 60 CM BAKGAVEL OPPE 103 CM KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 2 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM 6 HEILE BOTN-BAND…(ingen skøytte band) 2 BÆKKAR (ENKEL ) 1 BORD I FRAMGAVEL 2 BORD I BAKGAVEL KNEFORSTERKA FRAMGAVEL KNEFORSTERKA BAKGAVEL. BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD BREIDDE KJØLBORD (BOTNABORD) : 28 CM TO SLITELISTER UNDER KJØLBORDET 4 BORDGANGAR MERGSIDO I BORDGANGANE VENDER INN I FERGA IKKJE ÆSING 2 TOLLEGANG OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG

Ferga på Store-Sleire er ei sterkbygd stor ferje som er målt til å vera 450 cm lang. Ho er bygd i slutten av 1930-åra av Kristoffer Daae og han hadde med seg Gunnar Fredriksen som hjelpesmann. Informant og fergeeigar Olav Sleire f. 1930 ,fortel at han og broren sprang rundt som smågutar og såg på då ferga vart bygd. Ferga er svært komplett og er ei av dei få som er registrert med tiljer i.Olav seier at det var vanleg å bruka tiljer av denne typen i fergene her. Det spesielle med desse fergetiljene er at fjølane i dei ligg i lengderetningen av ferga pluss at det er ein liten opning mellom fjølane i kvar tilje.

Når ein tek ut tiljene i ferga ser ein godt innveden som bordgangane er festa til.Det er seks heile botnaband og to bekkar av tradisjonell type. Olav Sleire fortel at emne til band og bekkjer vart teken av grove furugreiner som hadde høveleg fasong.Minste dimensjon av greinemne til innved måtte vera 3 tommar. På nærmaste langbækkjen på bilete ser ein spor etter kvistane som har stått oppetter furstammen .Kneet til høgre på bækkjen som står oppetter dei to øvste bordgangane har då vore ei høveleg grein som har vakse ut frå furustammen. Ferga har m.a. vore brukt i vatnet ovanfor Store-Sleire til å flåta tømmer og føra ved med.

Bakgavelen er sett saman av to bord og oppe i hjørnane er det sett på kne eller ”handtak” som Olav seier .Desse knea gjer konstruksjonen sterk oppe i skøyten mellom gavel og bordgangen samstundes som ein får eit godt handgrep i kneet til å dra og flytta på ferga

Her er det brukt tollegang som er festa med jarnsaum på innsida av øvste bordgang.

Bakgavelen i ferga. Her ser ein at ferga er bygd på eit overliggjande kjølbord. Slitelistene eller ”draja” som Olav seier, er spikra på under sua mellom kølbordet og fyrste bordgangen i botn.

Framgavelen i ferga er av eit bordemne. Elles er den klinkbygde konstruksjonen god å lesa på dette bilete. Går ein nærmare inn på bordgangane og ser på årringane i endeveden,ser ein at bordgangane ligg med mergsida inn. Olav fortel at dei gamle var nøyen på nettopp dette når dei bygde båtar og ferger.

Naustet på Risnes der hesteferja hadde plassen sin. Ved sida av naustet står ei lita sjøbu.

Denne store ferga vert lokalt kalla for ”hestaferjo” og ho høyrde til på bruket til Eirik Riisnes.Han gav ferga til Masfjorden Kommune si båtsamling på Sandnes.Ferja vart m.a. brukt til å føra hestar over Risnes-sundet før det kom bru. Ferga er 603 cm lang

BYGGJEÅR : CA 1900 BYGD AV : JOHAN DRAGØY (HOVUDANSVARLEG ) KRISTOFFER L TANGEDAL,MEDHJELPAR BYGGJEPLASS : DRAGØY ?? LENGDE : 603 CM BREIDDE : OPPE PÅ MIDTEN 182 CM GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 3 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM 6 HEILE BOTN-BAND 6 SKØYTTE BOTNBAND SKØYTT BAND I BAKGAVELEN 2 BÆKKAR (ENKEL 2 BORD I FRAMGAVEL 1 2 BORD I BAKGAVEL KNEFORSTERKA FRAMGAVEL FORSTERKA BAKGAVEL MED EIGE BAND BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD. TO SLITELISTER UNDER KJØLBORDET 5 BORDGANGAR I HUDA IKKJE ÆSING 2 TOLLEGANG OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG EKSTRA FORING PÅ INNSIDA AV KEIPEN I RO-ROMMET

Bekkane er pryda med pyntestrekar slik ein og ser det i dei gamle masfjordbåtane.

Den kvistfrie og fine veden i bekkleisten kan tyder på at dei her har henta emnet frå rot og stamme.

Det er sjeldan det vert brukt band i botn ved gavlane.Men i denne store ferga er det brukt eit kraftigt band i bakgavelen.Bandet er skøytt saman av tre delar. Me ser og at bakgavelen er sett saman av eit breidt bord nederst og eit smalare på toppen. Ein ser og av dei små understøttarane (listene) som ligg inntil bandet på nestøverste bordgangen, at dei har kunna lagt ei tofta baki gavelen.

Oppe i hjørna framme i gavelen er det sett inn små kne som skal binda gavelen og øvste bordgangen saman.Desse vinklane kan og ha vore brukt som handtak når ferga skulle dragast inn og ut or naustet.

Botn under framgavelen. Dei fem bordgangane i ferga er bygd opp på eit overliggjande kjølbord. Slitelistene er spikra langs etter sua mellom kjølbordet og fyrste bordgangen.

Dei to tollegangane er festa på innsida av øvste bordgang . Det er sett på ei ekstra fjøl/foring mellom keipen og øvste bordet for at festet skal verta stødigt. Denne tollegangen er festa med to trenaglar.På bilete ser me den eine trenaglen med årette.Det ser og ut som det er slått inn to spikrar for å styrka festet av tollegangen.Det kan vera gjort seinare . Det ser ut til å vera brukt eik som emne til tollegang.

Oversyn over garden Totland og Totlandsdal. Totlandsdal ligg til venstre i bilete og Totland ligg meir i midten. Til høgre for Totland ser me garden Nordland. Materialferja som ho vert kalla, var stasjonert i Totlandsdal og vart brukt til å føra materialar til reimskivefabrikken på Totland. I seinare tider har ferja vorte brukt når dei kasta med not her inne i vika.

Totlandsdalsferja vart brukt til materialtransport av ein reimskivefabrikk nede ved sjøen i Andvikgrenda. Ferja er av dei største som er registrert og er 525 cm lang og 190 cm breid oppe på midten.

”MATERIALFERJO” BYGGJEÅR : I byrjinga av 1900 BYGD AV : Erik Totlandsdal BYGGJEPLASS : LENGDE : 525 CM BREIDDE OPPE MIDT I FERGA : 190 CM GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 3 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM 1 stk HEILE BOTN-BANDHeilt band like framfor framgavelen 7 SKØYTTE BOTNBAND TVERRSTIVING MED SKØYTTE BOTNABAND OPPETTER SIDENE 1 BORD I FRAMGAVEL 5 BORD I BAKGAVEL INNVENDIG FORSTERKINGSLIST OPPE PÅ PÅ KVAR SIDE LANGS BANDA I DEI TRE MIDTROMMA BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE ENKELT KJØLBORD TO SLITELISTER UNDER KJØLBORDET 5 BORDGANGAR I HUDA ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG ?? Toppen på øvste bordgang er i nyare tid trekt over med ein kraftig plastslange for at det ved notfiske skulle vera lett å dra inn nøtene. TOLLEGANG OPPÅ ÆSINGA OPPE PÅ ØVSTE BORDGANG

Ferja er bygd av Erik Totlandsdal i byrjinga av 1900-talet. Ho er klinkbygd med underliggjande kjølbord som det er festa to slitelister til. Gavlen bak som ein ser litt av på dette bilete, er samansett av fem smale bord.

Det er kraftige band som er brukt i innveden og mange av dei går med band skøytt på nesten heilt til topps i bordgangen.

Det er sett på ei langsgåande list på banda under keipane. Desse listene vart brukt til å leggja toftene på. Det er ikkje bækkar i ferja. Det gjer at ein kan lasta lange materiallengdar heilt frå botn og opp. Ferja har såleis uvanleg stor lastekapasitet.

Det er berre eit botnband i ferja som ikkje er skøytt og det er bandet som står like bak framgavlen. Ein ser og av bilete at overkanten på øvste bordgang er "trekt" med eit plastrøyr. Det er gjort i nyare tid for å kunna bruka ferja ved kasting og draging av not.

Framgavelen

Garden Trodal. Nede ved sjøen ser ein naustet og saga.

Ferga er bygd av Malfred Trodal i 1938. (Meir om dette i intervju med Olav Trodal) Det er eit rom i ferga utanom bakrommet og framrommet. Olav Trodal fortel at ferjena vart brukte til å ro på butikken med, fiska,setja garn,og andre småærend.Dei kunne og brukast til å føra ved med.

BYGGGJEÅR : 1938 BYGD AV MALFRED TRODAL BYGGJEPLASS: TRODAL ?? GAVEL FRAMME OG BAK LENGDE MELLOM GAVLANE 331 CM BREIDDE OPPE PÅ MIDTEN 120 CM KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 1 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 1 HEILE BOTN-BAND 1 SKØYTTE BOTNBAND 1 BÆKKAR (ENKEL) 2 BORD I FRAMGAVEL 2 BORD I BAKGAVEL BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE ENKELT KJØLBORD TO SLITELISTER FESTA I KANT MOT KJØLBORDET 5 BORDGANGAR (5 bordgangar i bakrommet, reparasjon ??) ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG 2 FLATKEIP MED TOLLE OPPÅ ÆSINGA

Botnaborda i bakrommet i ferga er forsterka (reparert ?) med to smale bord som er klinka til dei underliggjande botnaborda. Elles ser ein at gavelen bak er bygd slik ein oftast finn i fergene med eit breidt bord pluss eit smalt oppå toppen.

Flatkeip med tollepinne. Det er sett på ekstra slitestykkje (årelappe) av eik på keipen for at ikkje åra skal slita seg ned i keipen. Årelappen er festa med trenaglar til keipen. Keipen står på æsinga som er festa heilt oppe på innsida av øvste bordgang.

Det er to band og ein bækk i ferga. Nærmast på bilete ser me frambandet med bækk (tverrstivar) av liknande type som ein finn i gamle masfjordbåtar.

Bakbandet går mest heilt oppunder æsinga og er skøytt saman av tre korte band.

Bakgavelen er festa til kjølbord, botnabord og sidebord. Ferga er bygd på eit underliggjande kjølbord.I flukt med kantane av kjølbordet er det spikra på slitelister for at ferga skal vera lett å dra inn og ut av naustet.Eit anna poeng med slitelistene er at dei sparar kjøl-bordet for slitasje.

Framgavelen,som er noko smalare enn bakgavelen,består av eit breidt bord pluss ei smal list (slitestykkje) oppå toppen. Det er festa ein jarnring med kjetting oppe i gavelen.Kjettingen vert brukt til å fortøya/festa ferjo. Her ser ein tydeleg undersida av ferga med kjølbord,slitelister,og fire bordgangar.

Matresøy høyrer til garden Litle Matre og ligg innerst i Masfjorden. Her har dei brukt både ferjer og båtar. Små ferjer vart brukt ved småærend og småarbeid i nærområdet rundt øya medan båtane vart brukt ved lengre turar og større føringar.

"Kuferja" som ligg i eit lite ferjenaust på Matresøy, er 430 cm lang og bygd av Mons H. Matre i 1934 i lag med naboen Arne Matre. Ferja vart spesialbygd for å frakta kyr frå Matresøy og inn til fastlandet på Matre, difor namnet "kuferja"

Konstruksjonen i ferja er prega av den spesialiserte oppgåva ho er tiltenkt. Det er til dømes ikkje vanlege bækkar i ho, men to av botnbanda har skøytt på kne i endane som fungerer som bækkleistar oppetter sideborda. På den måten vert det god plass i ferja. I følgje intervju med Malfred Matre er dette den gamle ferjekonstruksjonen som vart brukt på Matre og nabogardane i tidlegare tider. På 1930-talet vart det teke i bruk ein annan ferjemodell, jamfør Trodalsferja.

BYGGJEÅR : 1934 BYGD AV : MONS H MATRE BYGGJEPLASS : MATRE LENGDE : 430 CM GAVEL FRAMME OG BAK BREIDDE FRAMGAVEL : 97 CM BREIDDE BAKGAVEL : 157,5 CM KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER Det yste omfaret med botnabord er spikra til fyrste og nederste omfar med sidebord. Botnborda er omvendt sua i forhold til sideborda. 2 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM 4 HEILE BOTN-BAND TVERRSTIVING :to av botnabanda har påskøytt kne i endane.Knea stør mot dei to sideborda og fungerar såleis som bækkleistar. 1 BORD I FRAMGAVEL 3 BORD I BAKGAVEL Det nederste bordet er i full breidde medan det øvste bordet er skøytt i lengderetningen. KNEFORSTERKA FRAMGAVEL BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE ENKELT KJØLBORD TO SLITELISTER UNDER KJØLBORDET 5 BORDGANGAR I HUDA IKKJE ÆSING 2 FLATKEIP MED TOLLE AV JARN Keipen ligg delvis oppe på og delvis nedetter på innsida av øvste bordgang

Ferja er heilt spesiell på den måten at botnborda er omvendt sua i forhold til sideborda. Slik vart det også gjort i mindre ferjer i matreområdet. Grunnen til dette er ikkje heilt klarlagt enno. Måten sideborda er sua på er den som er den vanlege, sjå også neste bilete.

Bakgavlen er sett saman av eit heilt bord nede mot botn, så kjem eit nytt bord oppå som er sett saman av to bord. Det fyrste botnbordet er klinka til eit underliggjande kjølbord som det og er festa to slitelister til, den eine er losna frå. Eit loddrett bord utvendig midt bak på gavlen er kanskje ein reparasjon som er gjort seinare. Det ser og ut til at det er sett inn eit laust trestykke som skal tetta mellom gavlen og kjølbordet.

Keipane er mest ei blanding av ein flatkeip og ein snellekeip med tollepinn av jarn. Dei er festa på ein spesiell måte. Som bilete syner er han festa oppe på innsida av øvste bordgangen, samstundes som han rir oppå bordkanten. Keipen står oppå bordkanten samstundes som han sluttar til nedetter bordet på innsida. Bordgangane er uvanleg tjukke i ferja og det gjer sitt til at keipen kan spikres direkte ned i øvste bordgangen. Liknande keiptype har eg og sett på ein gamal vassbåt på Sunnfjord museum.

Oppe i hjørna på framgavlen er det sett inn kne som bind saman gavlhjørna med øvste bordgangen. Kneet kan vel ha vore brukt som handtak når ferja skulle flyttast på land. Framgavlen er av eit heilt bord.

Ferga sett bakantil Bandet i bakrommet er skøytt litt heilt oppe på styrbord side.Dei andre banda i denne ferga er av heilt emne med naturleg vaksen fasong.(Kanskje bandemna er av ei furugrein??) Bakbekkjen nærmast på bilete er reparert/forsterka

Ferga sett framantil. Ferga har to band med bekkar som i ein tradisjonell ostrabåt.Nærmast på bilete ser me frambandet og frambekkjen.I framrommet er eit mindre band.

BYGGJEÅR :1900-1940 Delar av ferga kan vera frå 1800-talet då ein del av bordgangane har gamal firkanta saum-rø BYGD AV : KNUT DYRKOLBOTN ?? BYGGJEPLASS : DYRKOLBOTN LENGDE : 390 CM BREIDDE OPPE MIDT I FEGA: 130 CM GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 2 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 5 HEILE BOTN-BAND 2 BÆKKAR (ENKEL 1 BORD I FRAMGAVEL 2 BORD I BAKGAVEL…(Eit breidt pluss eit lite heilt oppe) BANDJARNFORSTERKA GAVEL OG BORD FRAMME. BYGD PÅ UNDERLIGGJANDE KJØLBORD SOM ER FESTA MED TRENAGLE TIL UNDERLIGGJANDE SLITEBORD OG LAUSKJØL 4 BORDGANGAR 2 TOLLEGANG OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG MED EKSTRA FORING PÅ INNSIDA AV KEIPEN I RO-ROMMET

Keipen er festa på innsida av øvste bordgang slik det og vert gjort i dei gamle ostrabåtane.Det er sett på eit ekstra bord i det rommet der keipen er festa. I andre og tredje omfar er det gamal firkatrø på saumen.Dette kan bety at ferga eller delar av ho er frå tida før 1900 ??

Ferga heng oppunder løtaket. Gavlen bak i ferjo er av eit breidt tjukt bord med ein liten påskøyt heilt oppe. Der er fire bordgangar i ferga som er bygd på to underliggjande kjølbord med ein slitekjøl under.

Bakgavlen er felt ned mellom fyrste bordgangen og ned på det øvste kjølbordet. Under det øvste kjølbordet ligg eit bord til og under det igjen er det festa ein slitekjøl.

Fergebotn sett frå undersida. Slitekjølen er festa til kjølborda med ein gjennomgåande trenagle som er sett ned ovanfrå .Det er ikkje slått inn sprengkile i enden.

Fergebotn sett ovanfrå. På biletet ser me hovudet på den gjennomgåande trenaglen som bind saman dei to kjølborda og slitekjølen/lauskjølen. (Sjå og bilete ovanfor)

Fergenaust i Stusdalen. Her rodde dei til og frå sætra to gonger for dagen for å mjølka kyrne. Stusdalsætra ligg midt oppi lia på andre sida av vatnet.

Ferga i Stusdalen er truleg av dei eldste som er registrert i Nordhordland.Ho har vore bygd av folk i Stusdalen i åra rundt 1900. Det er to rom i ferga forutan fram- og bakrommet og ho har mykje til felles med Dyrkolbotnferjo .Det mest spesielle med denne ferga er at ho er bygd på ein tradisjonell T-kjøl slik det er gjort i dei gamle ostrabåtane .Elles er ho og spesielt med det å ha eit heilt band i framgavelen.

Ferga sett mot framgavelen. Det har vore to band med bekkar midt i ferga.Den eine bækken er vekke men spora etter han er tydeleg.Det smale bordet midt nedi ferga er T- kjølen som fyrste omfaret er klinka til.

Ferga sett mot bakgavelen. Det er sett inn kne oppe i hjørna på gavelen som bind han saman til øvste bordgangen. Som ein ser av understøttarane bak på øvste bordgangen,så har det og vore ei tofta baki gavelen .

BYGGJEÅR : RUNDT 1900 BYGD AV : KNUT A STUSDAL 1852-1906 ?? ELLER LARS K STUSDAL 1883-1953 ?? BYGGJEPLASS : STUSDAL LENGDE : BREIDDE : GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 2 ROM FORUTAN FRAMROM OG BAKROM 5 HEILE BOTN-BAND Eit heilt band i framgavelen. 2 BÆKKAR (ENKEL) 1 BORD I FRAMGAVEL 2 BORD I BAKGAVEL KNE-BINDING OPPE I HJØRNA PÅ FRAMGAVELEN BYGD PÅ T-KJØL MED SLITELIST UNDER KJØLEN 4 BORDGANGAR IKKJE ÆSING 2 SNELLEKEIP OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG Tradisjonel ostra/masfjord-keip utan sneller

Keipen er litt reparet ,men han har ein fasong og er plassert på same måten som i dei gamle ostrabåtane.

Det er registrert ein gamal fergekjøl av typen T-kjøl i Stusdalen. Kjølen ser ut til å vera av same typen som er registrert i Stusdalsferjo A . Til venstre på bilete ser me framenden av kjølen.

Undersida av T-kjølen med restane etter botnaborda som har vore klinka til kjølen.

Framenden av kjølen. Her ser ein restane etter botnborda som har vore klinka til vengene på T-kjølen med heimesmidd firkanta rø.

Undersida av den gamle T-kjølen som har stått i ferga. Kjølen er mykje lik dei som er brukt i dei gamle ostrabåtane.

Straume i Stamnes

Laksabåten på Straume er bygd i Eksingedalen i byrjinga av 1930-åra av Hans Høvik.I Eksingedalen vart det brukt ein del farkostar av denne typen til å kryssa Ekso med.Tradisjonen med å byggja flatbotna fergeliknande farkostar er såleis gamal i Eksingedalen. Gardbrukarane på Straume i Stamnes hadde m.a. ei laksagilja på Gulløyne og der kan Bolstadstraumen vera stri.Difor ville dei ha ein flatbotna båt som ikkje let seg driva av med straumen når dei arbeidde med nota.Det var då naturleg å få ein av båtbyggjarane i Eksingedalen til å byggja ein elvabåt frå Eksingedalen. Ein av informantane på Straume brukar uttrykket ”eka” om laksabåten.Ordet ferja har ikkje vore brukt her om denne farkosten.

BYGGJEÅR : 1930-ÅRA BYGD AV : TRULEG HANS HØVIK BYGGJEPLASS : HØVIK I EKSINGEDALEN LENGDE : BREIDDE : GAVEL FRAMME OG BAK KLINKBYGD BOTN OG KLINKBYGDE SIDER 2 ROM (UTANOM FRAMROM OG BAKROM) 3 HEILE BOTN-BAND 1 SKØYTTE BOTNBAND 1 BÆKKAR (ENKEL) Bækkjen har lause kne som er festa til tverrsivaren og sidebordet 2 BORD I FRAMGAVEL 3 BORD I BAKGAVEL BANDJARNFORSTERKA OVER BAKRE GAVELHJØRNA OG NEDPÅ BORDET BYGD PÅ OVERLIGGJANDE KJØLBORD Seinare klinka eigarane på eit underliggjande slitebord 4 BORDGANGAR ÆSING HEILT OPPE PÅ INNSIDA AV ØVSTE BORDGANG 2 FLATKEIP OPPÅ ÆSINGA PÅ TOPPEN AV ØSVTE BORDGANG Keipane er festa med bandjarn til æsinga.

Ferga sett framantil,innvendes. Det er fire bordgangar i ferga , fire band og ein bekk med lause kne. Emna til band er truleg skoren ut av breid plank . Bakbandet nærmast på bilete er skøytt saman av tre emne. Det er to flatkeipar som er festa til æsinga på øvste bordgang.Keipane er festa med bandjarn.

Gavelen bak er sett saman av to breide bord og eit smalt på toppen. Bordgangane er spikra fast til gavlen.

Detlaj av gavelen og botn bak. Bordgangane er bygd opp på eit overliggjande kjølbord.Seinare sette brukarane på Straume på eit slitebord under kjølbordet

På bilete ser me at fyrste bordgangen i botn er klinka til undersida av kjølbordet.Med andre ord,kjølbordet er overliggjande. Slitebordet som ligg under kjølbordet,er også festa med jarnsaum.Det ser ein av saumane som står midt etter kjølbordet.Her er det tenkt på ein måte som minnar om det ein ser i Dyrkolbotnferjo.

Båtaklemmer frå Nesheim, brukt når dei bygde og reparerte båtar og ferger.

På Lid utvidar Bergsdalselva seg litt. Lokalt vert plassen kalla for Liahølen.

Ferga er laga av Tormod G. Lid rundt 1985. Om bruken av fergene i gamle dagar seier Ragna Lid : Ferja i Liahølen vart nytta av budeiene til og frå mjølking på andre sida av elva. Ferga vart og nytta til å frakta sauer og lam. Elles brukte dei ferga når dei bada, hoppa ut i elva frå ferga. Brua kom i 1920-åra og etter den tid var ferga mindre nytta.

Arnfinn Lilleskaret (f.1907) har skreve litt om ferjebruken i Liahølen: Me fekk lov å nytta ferja i Hølen. Dei formante oss berre om Sòget, måtta halda avstand til det. I fine dagar var det draumeland å liggja utpå å likka, småro langs andre sida, finna Brurasteinen og sjå småfisken hoppa. Nærare midten var det svak straum som førde oss nedover til draget vart sterkare. Det var leik med Sòget som enno dreg i sinnet.

Her på Ferjebakkjen ved Liahølen låg ferjo til vanleg når ho ikkje var ibruk.

Ferja ved Småbrekkevatnet vart brukt til å ro mjelke-spanna over vatnet så lenge det var stølsdrift på Eidestølen. (Fram til ca. 1985. Stølen tilhøyrer garden Eide på Bulken) Etter den tid har ferja lege her på land. Eides-ferja er ikkje så gamal. Far minnest at budeiene på Eidestølen brukte båt når han var liten. I gamledagar var det truleg ysting og kinning på Eidestølen. Det vart mjelkelevering til Dale først i 20-åra.Då vart det truleg meir praktisk med ferje seier Per Småbrekke.

Småbrekkevatnet med Eidestølen på andre sida av vatnet.

Bergavatnet med markaløo i Bergavikje nærmast på bilete. Her i Begavatnet brukte gardsfolket mest båt. Om sumrane gjekk da 25-30 kyr og beita i liane og båten vart brukt te og frå mjelking. Og når kodnet skulle malast, rodde me te kvedne. So hadde me utslåtte so me rodde te, køyrde utslåtten heim på isane, da va fira løe med utslått. Den eina løo står heilt i austenden av vatnet, i Bergavikje.

I dag vert det og brukt ferga i Bergavatnet. Ferga er ganske ny og er bygd i Telemark men ho liknar kanskje litt på dei gamle fergene som vart nytta her i området.

På Flatkvål har dei og nytta ferge i tidlegare tider. Her har dei kjøpt ny ferge av telemarkstypen.

Før brua kom over elva var det vanleg å føra sauen over elva med ferge.

I samband med tv-serien Der fartøy flyte kan som vart send våren 2007, vart fergetransport av sauer rekonstruert. Ferga er ganske ny og er bygd i Telemark

Eit gamalt bilete av ei ferje som ligg i Fossvatnet i båtstøa på garden Fossen i Masfjorden. Lokalt vart ferjene kalla for "Lørjena". Bilete er kopi av eit gamalt postkort med tittelen "Fjeldvand i Masfjorden" og er datert den 06.08.1908. Kven som er med på bilete har eg ikkje fått opplysningar om. Ferja liknar litt på "beistaferjo" på Matresøy og har kanskje same konstruksjon som den. Det er likevel noko heilt spesielt med denne ferja, for keipane på den nærmaste ferga ser ut til å liggja på utsida av øvste bodgangen og ikkje på innsida slik ein vanlegvis finn det på gamle båtar og ferjer i Masfjorden.